Zomerzweetgids: waarom zweten we zo veel, en wat doe je ertegen?

Bekijk hier (semi) wetenschappelijke artikelen over overmatig zweten.

Moderators: Thijs, Erje

Thijs
Site Admin
Site Admin
Berichten: 2770
Lid geworden op: di 26 apr 2005, 22:45
Contacteer:

Zomerzweetgids: waarom zweten we zo veel, en wat doe je ertegen?

Bericht door Thijs »

Zomerzweetgids: waarom zweten we zo veel, en wat doe je ertegen?

Nu het hoogzomer is, zweten we meer. Waarom hebben we daar twee soorten klieren voor, en wat kun je doen bij overmatig transpireren? Vijf vragen over natte handen, klotsende oksels en druipende voorhoofden.

Carin Röst 2 augustus 2022, 20:00


1. Hoe werkt dat eigenlijk, zweten?
We zweten om af te koelen. Als je het warm krijgt bij bijvoorbeeld inspanning, ontstaat in de hersenen een zweetprikkel, waardoor de zweetklieren vocht gaan produceren. Het vocht verdampt en neemt warmte uit je lichaam mee, met als gevolg dat je lichaamstemperatuur daalt. Het zweet wordt geproduceerd door de zogeheten exocriene klieren in de huid – een type klier dat stoffen afscheidt aan het oppervlak van het lichaam. Over je hele lichaam verspreid zitten miljoenen van deze kliertjes. Ze werken al vanaf je geboorte.

Hoeveel je transpireert per dag verschilt per persoon en hangt ook van de inspanning af. Soms produceer je een halve liter en soms, bij warmte en inspanning, tot wel zeven liter. Zweten neemt ook toe bij emoties zoals stress, weet Theo Klinkenberg. Als cardiothoracaal chirurg behandelt hij in de Hyperhidrosis Kliniek Groningen mensen die last hebben van overmatig zweten. “Alcohol, roken, warme dranken en pittig eten kunnen de lichaamstemperatuur ook laten stijgen.”

Een ander soort zweet wordt geproduceerd door de zogeheten apocriene klieren, waarvan je een paar duizend hebt. Deze ontwikkelen zich in de puberteit en zitten voornamelijk in de okselregio, de tepelhof, de schaamstreek en rond de geslachtsorganen en anus. Apocrien zweet heeft niks te maken met temperatuurregulatie. Het wordt de hele dag door geproduceerd en is bedoeld om geur af te scheiden, je lichaamsgeur. Dat kan namelijk een rol spelen bij de aantrekkingskracht van mensen.


2. Hoe voorkom je een sterke zweetgeur?
Een zweetgeur kan op twee manieren ontstaan, aldus dermatoloog Roeland Ceulen en oprichter van Ceulen Klinieken, waaronder ook een zweetpoli valt. “Het zweet dat vochtproducerende eccriene klieren voortbrengen, is meestal geurloos. Maar je kunt de pech hebben dat de klieren bij jou overactief zijn, waardoor het zweet wel gaat ruiken.”

Een zweetgeur kan ook ontstaan doordat zweet uit de exocriene klieren een reactie aangaat met bacteriën op de huid, die het zweet omzetten in geurstoffen, vervolgt hij. “Dit heeft vaak te maken met een slechte hygiëne. Vaker wassen helpt hiertegen, vooral onder de oksels.” Neem bijvoorbeeld pH-neutrale zeep en was als het nodig is meerdere keren per dag. De oksels scheren is eveneens een goed idee, omdat de haren de geur vasthouden.

Het kan ook helpen om luchtige, wijde kleding te dragen zodat het vocht gemakkelijk verdampt. “Synthetische stoffen, zoals polyester, houden het zweet gemakkelijk vast. Plantaardige stoffen, zoals linnen en katoen, zijn luchtiger. Door luchtige kleding te dragen zul je minder zweten. Minder zweet betekent ook minder zweetgeur. En trek elke dag nieuwe bovenkleding aan. Zo kunnen bacteriën moeilijker een reactie aangaan met het oude okselzweet.” Maar heb je last van overmatig transpireren, ofwel hyperhidrosis, dan zijn deze tips onvoldoende, zegt Ceulen. Dan ben je aangewezen op andere methoden.

3. Hoe ontstaat overmatig zweten?
Meestal ontstaat ‘hyperhidrosis’ in de kinderleeftijd of in de tienerjaren. In ongeveer 5 procent van de gevallen is er een onderliggende oorzaak zoals suikerziekte, een schildklieraandoening of medicijnengebruik. Zo iemand zweet dan over het hele lichaam en niet alleen aan de handen, voeten of oksels. Maar vaker, in 95 procent van de gevallen, is de oorzaak onbekend. Zweten is dan juist beperkt tot de handen, voeten of oksels. Deze vorm is in de helft van alle gevallen erfelijk. Dus als je vader of moeder of andere familieleden het hebben, heb je als kind een grotere kans om het ook te krijgen.

De aandoening heeft grote gevolgen voor de kwaliteit van je leven: fysiek, psychisch, sociaal, relationeel en professioneel. “In de bevolking komt overmatig zweten bij ongeveer 3 tot 5 procent van de mensen voor,” aldus Klinkenberg. “In Nederland komt dat neer op zo’n 400.000 mensen. Het is een verborgen probleem: veel mensen schamen zich ervoor. Ze hebben altijd natte handen of een druipend voorhoofd, zweetplekken onder de oksels en vlekken in de kleding. Dat geeft ze dagelijks stress. Mensen passen hun kleding en soms zelfs hun beroepskeuze eropaan. Zo was er een docent die zoveel last had van zijn natte handen dat hij glazenwasser is geworden.”

“Mensen met hyperhidrosis verliezen zoveel vocht dat ze rigoureuze maatregelen nemen: ze moeten zich elk half uur omkleden of lopen bijvoorbeeld met maandverband onder de oksels. Ze zijn vaak bang om hevig te transpireren en daardoor gebeurt het juist.”

4. Welke deodorant werkt dan het best?
Deodorant is erop gericht een onaangename zweetgeur te voorkomen. Veelal bevat het een parfum om de transpiratielucht te camoufleren. En er zitten stoffen in die de bacteriën doden, zoals alcohol. Bijna alle deodorants bevatten ook conserveringsmiddelen. Ceulen: “Deo werkt prima als transpireren binnen de perken blijft. Dat geldt voor de meeste mensen.”

Heb je last van overmatig zweten, dan werkt een anti-transpirant vaak beter dan een deo. Anders dan een deo camoufleert anti-transpirant niet de zweetgeur, maar zorgt het ervoor dat je minder zweet. Het bevat vaak aluminiumzouten. Deze blokkeren tijdelijk de uitgangen van de zweetklieren, waardoor je minder zweet. Het duurt alleen wel even voor het werkt. Als je het er ’s avonds op smeert, werkt het de volgende ochtend goed. Aluminiumzout kan geen kwaad, het geeft hooguit irritatie.

Je kunt ook overgevoelig of allergisch zijn voor deodorant, vertelt Ceulen. “Vaak is dit een reactie op een geurstof of conserveermiddel, waardoor je bijvoorbeeld uitslag krijgt.” Kun je in dat geval niet beter zelf je deo maken? Ceulen: “Dan zou je aluminiumzouten ergens in moeten oplossen, bijvoorbeeld in etherische olie. Maar dat zijn vaak juist de stoffen waar mensen allergisch voor zijn. Bovendien is de concentratie niet verfijnd als je zelf aan de slag gaat. Ik zou het dus niet aanraden om zelf te maken. Als deo’s en anti-transpirant niet het gewenste effect hebben, kun je beter naar een zweetpoli komen.”

5. Welke behandelingen helpen bij overmatig zweten?
Er zijn veel tijdelijke oplossingen. Zo kan een arts of dermatoloog aluminiumzouten voorschrijven; wat je met een kwastje onder de oksel smeert. Het kan zoals gezegd wel irritatie geven, zoals uitslag en eczeem, en het werkt maar een paar dagen.

Een andere behandeling is botox inspuiten. Deze (gif)stof blokkeert de overdracht van de zenuwuiteinden van de zweetklieren, waardoor ze geen zweet meer kunnen produceren. Maar uiteindelijk, binnen uiterlijk drie maanden, komt de overdracht tussen de zenuwuiteinden en de zweetklier weer op gang.

Ceulen Klinieken helpt mensen met hyperhidrosis met een relatief nieuwe techniek: Miradry, waarbij elektromagnetische golven de huid in worden gestuurd. De huid warmt op waardoor de exocriene en endocriene zweetklieren stukgaan. Wat is kapotgegaan, komt niet meer terug.

“Het kan alleen op plekken waar vet zit, zoals de oksel,” zegt Ceulen. “Dus niet op de handen en voeten. De behandeling heeft geen nadelen en er zijn mij geen blijvende restverschijnselen van bekend. Wel zijn er neveneffecten, zoals zwelling gedurende een paar dagen na de ingreep.” De kosten van zo’n behandeling bedragen zo’n 2500 euro. “Maar je moest eens weten hoeveel geld mensen met hyperhidrosis al hebben uitgegeven. Bijvoorbeeld om nieuwe kleding te kopen vanwege een vieze zweetgeur of door regelmatig botoxgebruik.”

Klinkenberg helpt mensen met endoscopische thoracale sympathectomie-techniek (ETS). “We maken één sneetje van nog geen centimeter in de oksel en brengen een cameraatje naar de borstholte. De zenuw die naar de handen loopt, wordt aan­gepakt. Het is een blijvende oplossing en als je aan bepaalde criteria voldoet, wordt het vanuit de basisverzekering vergoed.”

Wel kan als bijwerking zogenaamd compensatoir zweten ontstaan, zegt hij. “Dit betekent dat je van het hand- of okselzweten af bent, maar op een andere plek van het lichaam meer gaat zweten. Een groot voordeel is, dat als de operatie wordt uitgevoerd door ervaren chirurgen, de kans op complicaties nihil is. Daarna hebben mensen met hyperhidrosis hun leven terug.”

Meer, minder of niet zweten
Als je met de jaren minder, heviger of helemaal niet meer zweet kan dat op een aandoening wijzen. Mogelijk heb je al gemerkt dat je meer klachten hebt. Veel zweten kan wijzen op diabetes, slaapapneu, infecties (koorts), een te snel werkende schildklier, of erger: kwaadaardige aandoeningen. Weinig zweten kan een aanwijzing zijn voor beschadiging van de zweetklieren als gevolg van een huidziekte, een te langzaam werkende schildklier of een ontregeld temperatuurcentrum in de hersenen na een beroerte. Raadpleeg in die gevallen je arts. Niet meer zweten kan erg onprettig zijn, tot hoofdpijn leiden en zelfs tot een hitteberoerte.

Bron: https://www.parool.nl/ps/zomerzweetgids ... ~b1f465ee/
Plaats reactie
  • Vergelijkbare Onderwerpen
    Reacties
    Weergaves
    Laatste bericht