Monique: Ik ben Monique van de Mortel, GZ-psycholoog. In mijn praktijk in Woerden bied ik psychologische behandeling aan kinderen, jongeren en volwassenen.
IJda: Ik ben IJda Willemsen, GZ-psycholoog en kinder- en jeugdpsycholoog. Ik heb een eigen praktijk in Woerden en ben gespecialiseerd in trauma en hechting.
Wat heeft een psycholoog met zweten te maken? Er wordt van mensen die overmatig zweten gezegd dat ze gestresst zijn. Hoe zit dat?
Wij zoeken niet zozeer naar de psychische oorzaken, maar gaan uit van de medische aandoening en kijken naar de gevolgen ervan. Die gevolgen kunnen wel de klachten verergeren. Mensen met hyperhidrose zijn zich vaak erg bewust van de reactie van anderen op het zweten. Ze zijn bang voor nare opmerkingen of voor afwijzing. Daardoor raken ze vaak nog meer gefocust op het zweten en dat levert stress op.
Zijn er behandelingen mogelijk vanuit de psychologie die kunnen ondersteunen bij de behandeling van hyperhidrose?
We weten dat hyperhidrose vaak een gevoel van schaamte geeft, zeker in sociale situaties wat tot sociale angst kan leiden. Sommige mensen gaan hiermee om door zich terug te trekken en worden onzeker. Voor dit soort problemen zijn al behandelingen ontwikkeld, bijv. EMDR of cognitieve gedragstherapie. Wij denken dat we nog een stap verder kunnen gaan door ons ook de spanning die het (voelen van het) zweten geeft aan te pakken.
Wat is jullie ervaring met mensen met hyperhidrose?
Monique: ik heb in het voorjaar een jonge vrouw met hyperhidrose behandeld. Zij had een miraDry behandeling ondergaan. Bij de verdoving voorafgaand aan de behandeling ervoer zij zoveel pijn onder één oksel dat haar lichaam er van begon te trillen. Het zweten onder haar oksels was direct na de behandeling sterk verminderd maar kwam na een paar maanden in volle hevigheid terug. Ook op haar rug was er een toename van zweten. Haar behandelend arts (Wim Venema) vermoedde dat haar sympathisch zenuwstelsel (de alarmknop gaat aan) overactief was geraakt en vroeg zich af of EMDR therapie zou kunnen helpen. Zo kwam zij bij mij terecht. De EMDR behandeling, specifiek ook gericht op de lichamelijke sensatie van zweten, had een verbluffend resultaat. Het zweten in haar oksels was weer op hetzelfde niveau als direct na de miraDry behandeling en het zweten op haar rug was nagenoeg verdwenen. Kortom een succes!
IJda: Ik heb vanaf mijn vijfde jaar primaire hyperhidrosis en uiteindelijk zo’n 10 jaar geleden een operatie (ETS) gehad. Sommige klachten zijn weg, andere zijn toegenomen. Ik ben dus ervaringsdeskundig, mét een mooi, zinvol leven. Ik vind het heel waardevol om nu vanuit mijn werk ook anderen hiermee te kunnen helpen! Tijd ook om taboes te doorbreken.
Zijn er andere aandoeningen die voor wat betreft de impact hier op lijken?
Er zijn natuurlijk meer aandoeningen die heel naar zijn. Als we kijken naar het gevoel van schaamte en het stigma van ‘vies’, dan kun je denken aan aandoeningen zoals psoriasis of eczeem, wat soortgelijke reacties (of de angst hiervoor) zou kunnen oproepen.
Maar je kunt ook te denken aan aandoeningen die ook veel invloed op het dagelijks leven hebben en waarbij mogelijk het sympathisch zenuwstelsel overactief is, zoals fybromyalgie en een burn-out.
Waarom trekken mensen met hyperhidrose zich vaak terug?
Uit onderzoek blijkt dat mensen met hyperhidrosis zich erg schamen en heel gevoelig worden op het zweten zelf en de angst ervoor. Deze angst kan het zweten weer laten toenemen. Dat kan er dus toe leiden dat mensen sociale situaties gaan vermijden en zich terug trekken.
Ik heb gehoord dat jullie plannen hebben om onderzoek te gaan doen naar Emdr bij hyperhidrose:
Wat is EMDR?
EMDR is een afkorting die staat voor Eye Movement and Desensitisation and Reprocessing. EMDR is oorspronkelijk ontwikkeld voor mensen die een of meerdere trauma’s hebben doorgemaakt. Inmiddels blijkt dat EMDR ook effectief is bij het bestrijden van andere klachten zoals faalangst en ook bij aanhoudende lichamelijke klachten. Wat gebeurt er bij een EMDR therapie? De cliënt wordt gevraagd de nare ervaring te vertellen zoals hij of zij het zich nu herinnert. Daar stelt de behandelaar vervolgens een aantal vragen over, zoals hoe naar het nu nog is om eraan te denken en hoe het voelt. De cliënt wordt gevraagd aan die nare ervaring te denken terwijl hij of zij tegelijkertijd een afleidend taakje uitvoert. Dat afleidende taakje kan het volgen met de ogen van een lichtje op een TL-buis zijn, buzzers in de handen voelen, woordjes spellen of een ander taakje. De nare ervaring wordt dan op een neutrale manier in het geheugen weggeschreven. De herinnering is daarmee niet verdwenen maar niet meer zo naar dat er last van wordt ervaren. Wij focussen op het zweten, wat verergert dit, wat zijn de gevolgen, heb je een angstbeeld, wat roept het gevoel van zweten op.
Hoe willen jullie het effect van EMDR gaan onderzoeken?
We gaan een pilot starten. Binnenkort volgt meer informatie, dus houd het forum vooral in de gaten. We zijn optimistisch dat we meer mensen kunnen gaan helpen!
Mensen met hyperhidrose schamen zich verschrikkelijk, is schaamte ook te behandelen?
Door nare ervaringen, die tot schaamte hebben geleid, ‘op te ruimen’ met EMDR kan er meer rust ontstaan en schaamte afnemen. Er ontstaat dan weer meer ruimte voor positieve ervaringen en gevoelens, zoals een gevoel van kracht of dapper zijn. Daarnaast kan het helpen te leren om anders naar je probleem te gaan kijken. Daarmee gaat de hyperhidrosis niet weg, maar kun je er wel beter mee leren omgaan.
Hoeveel sessies bij een psycholoog zijn nodig om hyperhidrosis te behandelen en wordt dit vergoed?
Hoeveel sessies er nodig zijn hangt af van hoeveel nare ervaringen als gevolg van de hyperhidrose behandeld moeten worden. Niet elke ervaring hoeft behandeld, we kijken naar de ervaringen die de meeste invloed op de klacht hebben. De behandeling zal een een beperkt aantal sessies zijn. Hoeveel precies wordt in de pilot uitgewerkt.
De behandeling wordt soms grotendeels en soms volledig vergoed door de zorgverzekeraar mits er een verwijzing van de huisarts is.
Wat raadt u mensen met hyperhidrosis aan om te doen ?
Steeds meer artsen zijn bekend met dit probleem en er zijn steeds meer behandelmogelijkheden. Praat dus met je (huis)arts en zoek door wanneer je het gevoel hebt niet goed begrepen te worden. Het kan ook helpen om ervaringen van anderen te horen, zoals via het forum. En bedenk, je bent zoveel méér dan zweten. Voel je dat je leven hierdoor (teveel) beperkt wordt of wil je minder met het zweten bezig zijn, zoek dan vooral hulp. Zoals bij ons
